Opsiyonlar ve vadeli işlemler, vadeli işlem piyasalarındaki en önemli ve en likit finansal araçlardır. Birçok ortak parametreye sahipler, ancak aynı zamanda temel farklılıkları da var.
Gelecek kavramı ve türleri
Vadeli işlem sözleşmeleri, gelecekte bir varlığın (malların) üzerinde mutabık kalınan şartlarla tedarik edilmesine yönelik bir anlaşma olan vadeli işlem sözleşmeleridir. Vadeli işlem varlıkları olarak hem fiziksel mallar (domuz eti, altın, petrol, tahıl vb.) hem de belirli finansal araçlar (tahviller, hisse senetleri) kullanılabilir. Döviz alım satımı için döviz vadeli işlemleri de ayrı ayrı ayırt edilebilir.
Vadeli işlemler alım ve satım sözleşmeleri olarak ikiye ayrılır. Çoğu durumda, vadeli satın alma hedefleri spekülatiftir, yani. alıcı ürünü gelecekte satın almayı planlamamaktadır. Bir vadeli işlem sözleşmesinin alış ve satış fiyatları arasındaki farktan kar elde etmeyi amaçlar.
Vadeli işlem sözleşmeleri standartlaştırılmış zaman çerçevelerine, son kullanma tarihlerine ve tedarik edilen malların miktarına ve kalitesine sahiptir. Örneğin, 1 petrol sözleşmesi, 1 bin varil arzı varsayar. belirtilen özelliklere sahip yağ (örneğin, Urallar). Sözleşmenin (vadeli işlemler) sona ermesinden sonra mallar teslim edilir. Ancak teslimattan önce var olan vadeli işlemlerin oranı %3'ten azdır.
Vadeli işlem satın almanın bir başka amacı da risklerden korunmak.
Konsept ve seçenek türleri
Opsiyon, bir varlığın (menkul kıymet, emtia) alıcısının veya satıcısının, bu varlığı sözleşmede belirlenen bir zamanda önceden belirlenmiş bir fiyattan alma veya satma hakkını elde ettiği bir sözleşme olan türev finansal araçtır. Bu durumda opsiyon satıcısı, opsiyonun şartları çerçevesinde gelecekte varlığın iadeli satışını/alımını yapmakla yükümlüdür.
Üç ana opsiyon türü vardır - alım opsiyonu, satım opsiyonu ve çift opsiyon. Buna göre, satın alma opsiyonu sahibine dayanak varlığı sabit bir fiyattan satın alma hakkı verirken, satım opsiyonu varlığı satma hakkı verir.
Opsiyonlar hem borsada hem de tezgah üstü piyasada işlem görebilir. Birincisi standart takas sözleşmeleridir, vadeli işlemlere benzer şekilde dolaşımdadırlar. Kendi spesifikasyonlarına sahiptirler, yalnızca opsiyon priminin boyutu ticaret katılımcıları tarafından müzakere edilir, geri kalan parametreler borsa tarafından belirlenir.
OTC seçenekleri standartlaştırılmamıştır - işlem tarafları tarafından müzakere edilen şartlara göre sonuçlandırılırlar. OTC piyasa katılımcıları, finansal olmayan büyük kuruluşlardır. Opsiyon satın almanın amaçları spekülatif işlemler (kar elde etme) veya riskten korunma (riskleri en aza indirme) şeklindedir.
Seçenekler nasıl çalışır? Basitleştirilmiş bir biçimde - alıcı, 20 bin ruble için 1 bin dolar satın alma seçeneği elde eder. Bu durumda alıcı, doların fiyatının çok daha yüksek olacağını ve opsiyonun sona erme tarihinin sonunda oldukça karlı bir satın alma gerçekleştirebileceğini beklemektedir. Opsiyon süresinin sonunda 1000 $ 30 bin rubleye mal olursa, bu fark (10 bin ruble) alıcının karı olacaktır (prim maliyeti hariç).
Vadeli işlemler ve seçenekler arasındaki farklar
Vadeli işlemler ve seçenekler arasındaki farkı anlamak önemlidir. Bu iki araç arasındaki temel fark, vadeli işlemlerin alıcısının (veya satıcısının) bir veya başka bir malı üzerinde anlaşılan bir fiyattan ödemeyi ve almayı taahhüt etmesidir. Opsiyonun sahibi de bunu yapabilir, ancak zorunlu değildir. Ancak opsiyon sahibi bunu kullanmak isterse, satıcı teslimatı yerine getirmekle yükümlüdür.
Vadeli işlem ticaretinin ayırt edici bir özelliği, hem satıcının hem de alıcının piyasadan serbestçe çıkabilmesidir.
Opsiyon alıcısı bu hakkı ücretsiz olarak almaz, bunun için bir prim öder (bu fiyat ileride bir anlaşma yapma olasılığı içindir). Bir vadeli işlem satın alırken, alıcı sözleşmenin olumsuz fiyat dinamikleri riskini tamamen üstlenir ve potansiyel zarar boyutu sınırsızdır. Opsiyon fiyatı olumsuz dinamikler gösteriyorsa, alıcının riski yalnızca prim miktarı ile sınırlıdır.
Opsiyonlar daha karmaşık bir risk hesaplamasını içerir ve opsiyon fiyatı özel hesaplama teknikleri gerektirir. Bu nedenle, bu araç yalnızca profesyonel yatırımcılar ve tüccarlar tarafından kullanılır.
